Geçtiğimiz yıl yürürlüğe giren EYT yasası sonrası SGK’dan aylık alanların sayısı 16 milyonu geçti. Bu sayının neredeyse 14-15 milyonunu emekliler oluşturuyor. Ülkemizde emekli sayısı, 130 ülkenin nüfusundan daha fazla.
Sabah’ın haberine göre; EYT ile birlikte genç yaşta emekli olanların sayısı artarken, çalışma hayatında aktif kalan emekliler de çoğaldı. Yasalarımıza göre, emekli olduktan sonra çalışmak mümkün ve bu durum ek gelir anlamına geliyor.
Çalışan Emeklilerin Sigortası ve Primleri
Emekliler çalıştıklarında sigortalı oluyor ve Sosyal Güvenlik Destek Primi ödeniyor. Kayıt dışı çalıştırmak ise yasalarımız gereği suç sayılıyor. Ancak ödenen primler emekli maaşını artırmıyor. Bu primler sadece iş kazası ve meslek hastalığı sigortalarını kapsıyor, ikinci bir emeklilik sağlamıyor.
Emekli Maaşında Kesinti Olmuyor
Çalışan emekliler işyerlerinden aldıkları ücretleri kesintisiz alıyor. Emekli aylıkları da tam ve eksiksiz ödeniyor. Daha önce Bağ-Kur’lulardan yapılan kesinti tamamen kaldırıldığı için, çalışan emekli hem kendi aylığını hem de işyeri gelirini tam olarak alabiliyor.
Üç Ödeme Alma Hakkı: Eşi Vefat Eden Emekliler
Eşi vefat eden emekliler, ölüm aylığı alabiliyor. Bu kişiler hem kendi emekli maaşlarını hem eşlerinden aldıkları ölüm aylığını hem de işyerinden kazandıkları ücreti alabiliyor. Böylece toplamda üç farklı ödeme almış oluyor.
Eşten Aylık Alabilmek İçin Şartlar
Vefat eden sigortalının belirli prim gün sayısını doldurmuş olması gerekiyor. SSK sigortalıları için en az 5 yıl sigortalı olup, toplamda 900 gün malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi ödenmiş olması şart.
Memuriyet ve Emekli Maaşı
Emekli olduktan sonra kamu sektöründe çalışmak mümkün ancak memur olunursa emekli aylığı geçici olarak kesiliyor. Kamu hizmetinden ayrıldıktan sonra aylık yeniden güncellenerek bağlanıyor.
Ne Kadar Ödeme Yapılıyor?
En düşük emekli maaşı: 16.881 TL
Eşinden ölüm aylığı (yüzde 50 oranında): 8.440 TL
Eşinden ölüm aylığı (yüzde 75 oranında): 12.660 TL
Hem emekli maaşı hem eşinden ölüm aylığı alan bir kişiye alt sınır aylığı kapsamında en az 25.321 TL ödeniyor. Eğer kişi çalışıyorsa ve asgari ücret alıyorsa toplam kazanç 47.425 TL’ye kadar çıkıyor.
Başvuru ve Aylık Oranları
Dul kalan eşin çalışıp çalışmaması veya emekli olup olmaması aylık bağlanmasını etkilemiyor. Ancak emekli veya çalışan eşler, vefat eden eşinin aylığının yalnızca yüzde 50’sini alabiliyor. Çalışmayan veya emekli olmayan kişiler ise yüzde 75 oranında aylık alıyor.
Çalışan Emeklinin Hakları
İzin Hakkı: Emekliler de diğer çalışanlar gibi kıdemine göre izin kullanabiliyor. 50 yaş üstü emeklilerde yıllık izin süresi 20 günden az olamıyor.
Tazminat: İstifa eden emekliler tazminat alamıyor. Ancak işten kendi istek ve kusurları dışında çıkarılırsa kıdem ve ihbar tazminatı hakları bulunuyor.
İşsizlik Maaşı: Emekliler işten ayrıldığında işsizlik maaşı alamıyor çünkü sigortalarından işsizlik primi kesilmiyor.