10 YILDIR ÇALIŞMA YÜRÜTÜLÜYOR
OMÜ Veteriner Fakültesi Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi ve OMÜ Yabani Hayvan Hastalıkları ve Rehabilitasyonu Ana Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Özlem Büyüktanır Yaş, kene kaynaklı hastalıkların saptanmasına yönelik 10 seneye yakın süredir çalışma yürüttüklerini söyledi.
Çalışmanın sene sonucunda tamamlanmasının planlandığını, risk haritasının da elde ettikleri bilgilere göre hazırlanacağını izah eden Yaş, bilhassa Samsun-Sinop bölgesinde çiftlik hayvanlarından topladıkları kenelerde hastalık tesirlerini inceleyerek çalışmaya başladıklarını dile getirdi.
Yaş, kene kaynaklı hastalıkların halk sağlığı ve hayvan sağlığı açısından mühim olduğuna işaret etti.
GÖÇMEN KUŞLAR KENELERİ YAYIYOR
Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti’nin göçmen kuşların hayat sürdürdükleri en mühim alanlardan biri olduğunu ve göçmen kuşların da keneleri taşıdıklarını bildiren Yaş, “Önce Kızılırmak Deltası’ndaki kuşlardan keneler toplandı. Göçmen kuşlardaki keneler gerçekten büyük ehemmiyet taşıyor yani keneler baktığımız vakit kemirgenler, ufak memeliler, çiftlik hayvanları ya da sürüngenler de dahil olmak üzere kuşlarda da bulunmakta ve birçoğu da değişik faktörleri taşıma özelliğine sahip.” dedi.
KENELER TEK TEK İNCELENİYOR
Türkiye’de değişik tipte kenelerin bulunduğunu ve coğrafi açıdan kenelerin yaşamasına çok uygun iklimin olduğunu bildiren Yaş, şu şekilde devam etti:
“Son dehemmiyetde iklim değişikliğine bağlı kene popülasyonunda büyük bir artış oldu. KKKA’nın 2002 senesinde belirlenmesinden sonra bilhassa ölümlerin görülmesi, en tehlikeli kene hastalıklardan olmasını yanında getirdi. Geçen sene mayıs ayında yabani hayvanlardan topladığımız kenelerle Samsun, Sinop ve Tokat bölgesinden tanımlamalar yaptık. Mikroskop altında tanımlama yapıyoruz, PCR ile doğruluğunu sağlama yapıyoruz. Öncelik ile kene popülasyonunun, yoğunluğun belirlenmesi ehemmiyet taşıyor. Daha sonra da moleküler çalışmalarla bu bakteriyel ve viral, KKKA virüsü de dahil olmak üzere faktör saptanmasına devam ediyoruz.”
Genellikle Tokat bölgesini seçmelerinin sebebinin KKKA ve kene kaynaklı viral faktörlerin belirlenmesi olduğunu dile getiren Prof. Dr. Yaş, “Bu namacıylale da yabani hayvanlar, keneler amacıyla çok mühim rezervuarlar. Yabani hayvanlardan çiftlik hayvanlarına keneler aktarılıyor. İnsanlara da çevreden ya da çiftlik hayvanlarından kene transferi var ve bu kene popülasyonunun belirlenmesi büyük ehemmiyet taşıyor. Kenelerdeki hastalık faktörlerini, viral ya da bakteriyel hastalık faktörlerini belirliyoruz.” ifadelerini kullandı.
Kene popülasyonunun belirlenmesinin hastalıkları tedavi etmek amacıyla son derece mühim olduğunu dile getiren Yaş, “Kenelerin taşıdığı hastalık faktörlerinin, virüsler ya da bakterilerin belirlenmesi büyük ehemmiyet taşıyor. Türkiye’de risk haritalarını belirliyoruz yani mühim hastalıkların keneler doğrultusundan taşınması, halk sağlığı ve hayvan sağlığı açısından Sıhhat Bakanlığı ve Tarım ve Orman Bakanlığının stratejilerinin oluşturulmasında büyük ehemmiyet taşıyor.” diye konuştu