Yeni Zehirlenme Vakası

•
3) En olası nedenler (öncelik sırasıyla)
1. Pre-formed toksin üretimi yapan bakteriler (çok olası, özellikle hızlı başlangıçlarda)
o Staphylococcus aureus enterotoksini (başlangıç 1–6 saat): kusma çok belirgin, toplu vakalarda sık.
o Bacillus cereus (emetik tip) (1–6 saat): pirinç/pilav ve nişastalı sıcak yemeklerde olabilir.
(Kısa süre içinde başlayan kitlesel kusma olguları bu grubu düşündürür.)
2. Bakteriyel enfeksiyonlar
o Clostridium perfringens (8–16 saat arası), Salmonella, Campylobacter (12–72 saat aralığı) gibi etkenler. Bu ajanlar genelde ishal, kramp yapar; başlama zamanı daha uzundur.
3. Viral etkenler (norovirüs vb.)
o Özellikle okul, yurt, cezaevi gibi kapalı ortamlarda hızla yayılabilir; bulgu ve başlangıç zamanları değişken.
4. Kimyasal zehirlenme / pestisit veya gıda katkı maddesi/temizlik maddesi kontaminasyonu (ihtimal var ama değerlendirme şart)
o Bazı haber başlıklarında kimyasal şüphesi gündeme geldi; kimyasal zehirlenme nörolojik belirtiler, solunum veya daha ağır tablo oluşturabilir ve toksikolojik analiz gerektirir. Kesin ayrım ancak laboratuvar/analizle konur.
4) Hangi kanıt hangi nedeni destekler / hangi bulgulara dikkat edilmeli
• Başlangıç zamanı: semptomun öğünden kaç saat sonra başladığı çok önemli (çok kısa: preformed toxin; daha uzun: enfeksiyon). (Bu vaka haberlerinde çoğu “öğün sonrası hızla” başlamış.)
• Semptom profili: kusmanın baskın olup olmaması, ateş varlığı, nörolojik bulgular → kimyasal vs mikrobiyal ayrımı sağlar.
• Ortak gıda maddesi / tedarik zinciri: aynı yemek/aynı tedarikçiden gelen öğünler varsa ortak kaynak kuvvetlenir. Haberler toplu yemek dağıtımı yapılan yerleri işaret ediyor.
• Numune sonuçları: gıda, su, etken personel dışkı/stool testleri ve çevresel swab sonuçları kesin tanı için belirleyicidir. Haberlerde numune alındığı bildiriliyor — sonuç bekleniyor.
5) Laboratuvar/teknik inceleme — hangi testler yapılmalı ve ne zaman sonuç beklenir
• Acil alınacak numuneler: kalan yiyecek örnekleri (porsiyon), yemek hazırlamada kullanılan su, çevresel yüzey swab’ları, hasta dışkı/sıvı örnekleri, kusmuk örnekleri, personel dışkı. (Numuneler soğutulup etiketlenmiş şekilde hızlıca laboratuvara gönderilmeli.)